«Θεέ μου, συγχώρεσέ με, αλλά…»

Ο κορωνοϊός μαζί με τα πολλά δεινά που συνοδεύουν την παντοδυναμία του -καθώς είναι βασιλικός ιός, άλλωστε, με κορώνα- έφερε στο προσκήνιο της ελληνικής κοινωνίας και μια γνωστή συμπτωματολογία που από τη μία φανερώνει αμοιβαία αλληλεγγύη, αντοχή αξιών και αίσθημα ευθύνης, σαν αυτή που επέδειξαν και αρκετοί φοιτητές τής ιατρικής που θέλησαν να ριχτούν στη μάχη των νοσοκομείων σε έκτακτες συνθήκες για τη χώρα, αλλά από την άλλη πλευρά αποκαλύπτει και φίλαυτα κίνητρα ενεργειών, όπως αυτοί που πήγανε στα σούπερ μάρκετ για να «αδειάσουν» όλα αυτά που υποτίθεται σώζουν από τον ιό, εικόνες σαν αυτές που ο ευρωβουλευτής Παπαδημούλης αντί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ως έμφορτος προβλημάτων τού λαού μεταλλάχθηκε σε έμφορτο προϊόντων, γεμίζοντας καρότσια με «πολεμοφόδια», που θα μπορούσαν να μοιραστούν άλλες δύο με τρεις οικογένειες με έναν μέσο σημερινό μισθό. Ακριβώς εδώ, μεταξύ τού "δεν με ενδιαφέρει για το πώς θα περάσει ο πεζός στο πεζοδρόμιο ή στη διάβαση" ακόμη και του "εγώ θέλω να εκκλησιαστώ στο εδώ και τώρα, διότι εγώ θέλω και δεν με ενδιαφέρουν οι συνέπειες για τους άλλους", έως και τα παιδιά τής ιατρικής ή τη γειτόνισσα που μαγειρεύει και για την ηλικιωμένη γειτόνισσά της, στηρίζεται αυτός ο ψυχοκοινωνικός διπολισμός που χαρακτηρίζει χρόνια τώρα την ελληνική κοινωνία.

Ο κορωνοϊός πέραν τού γεγονότος ότι ξεμπρόστιασε ένα ανοσοποιητικό ασταθές και μη ικανό να αντεπεξέλθει (γεγονός που θα ανοίξει πολλές συζητήσεις και στον τομέα τής ορθομοριακής ιατρικής σε κυτταρικό επίπεδο), ξεσκέπασε και χρόνια έλλειψη υποδομών από το ελληνικό σχολείο έως το ελληνικό πανεπιστήμιο, από το κέντρο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας έως την κεντρική νοσοκομειακή περίθαλψη. Βασική έλλειψη υποδομών που θα περίμενε κάποιος να μην συναντήσει εν έτει 2020 σε μια ανεπτυγμένη θεωρητικά χώρα, αν και η ισχύουσα κατάσταση με την ανυπαρξία βασικού τεχνολογικού και μη εξοπλισμού σε πάρα πολλά πανεπιστημιακά αμφιθέατρα είχε υποψιάσει έντονα πως δεν υπάρχει υποδομή τηλεδιδασκαλίας, όπως αντίστοιχες βάσιμες υπόνοιες υπήρχαν και για την έλλειψη νοσοκομειακού εξοπλισμού και ιατρικού προσωπικού. Μοιάζει σαν τότε που ήρθε η τρόικα στην Ελλάδα, το μακρινό κι ανεπανάληπτο 2009, και ρώτησε πόσους δημοσίους υπαλλήλους απασχολεί το κράτος και δεν ήξεραν οι εκπρόσωποι του ελληνικού κράτους πόσους έχει στην πραγματικότητα.

Όπως και να έχει πάντως, η ζωή όλων μας με την άφιξη του κορωνοϊού γνώρισε και γνωρίζει μέρα με τη μέρα μεταβολές και περιορισμούς ασυνήθιστους και ψυχικά πιεστικούς για τον άνθρωπο, μιας και συνέπεσε με το Πάσχα, την καρδιά τής άνοιξης που σε προ-καλεί για πολλές εξορμήσεις. Το σίγουρο είναι ότι το ελληνικό Πάσχα φέτος θα είναι πολύ διαφορετικό σε σχέση με τις άλλες χρονιές και ασυνήθιστο για πολλούς, ειδικά για αυτούς που το βίωναν μέχρι τώρα παραδοσιακά. Φέτος, προδόθηκαν τα σχέδια πολλών χιλιάδων ταξιδιωτών που είχαν προγραμματίσει να ταξιδέψουν από τις πόλεις στα νησιά και στα χωριά τής υπαίθρου που άλλοι έχουν τις αγαπημένες πατρίδες τους και άλλοι είχαν αποφασίσει να περάσουν την πασχαλινή περίοδο. Φέτος, δεν θα έχουμε και τους αιματηρούς απολογισμούς τής εξόδου τού Πάσχα, τροχαία ατυχήματα και δυστυχήματα. Φέτος, δεν θα έχουμε τραυματισμούς και θανάτους από τους ρουκετοπόλεμους που συμβαίνουν ως παραδοσιακό έθιμο σε αρκετά μέρη τής Ελλάδος. Φέτος, δεν θα σπεύσουμε να φύγουμε από την εκκλησία Μεγάλη Πέμπτη, για να γεμίσουμε τις ταβέρνες που περιμένουν με νηστίσιμα εδέσματα. Φέτος, δεν θα έχουμε την ευκαιρία Μεγάλη Παρασκευή να μείνουμε στις καφετέριες και στα καφενεία από το απόγευμα μέχρι αργά όπου και τελικά μπορεί να συναντήσουμε αραχτοί και κανέναν επιτάφιο να περνά στον δρόμο. Φέτος, δεν θα χρειαστεί οι γονείς να απαντήσουν στις απορίες του παιδιού τους που πρώτη φορά ξαναέρχεται αντιμέτωπο με εικόνες άγνωστες γι' αυτό εδώ κι έναν χρόνο μέσα στον ναό. Δεν θα χρειαστεί να του πούνε ποιος είναι "Αυτός" καρφωμένος πάνω στον Σταυρό και γιατί ο παπάς λέει: "Σοφία ορθοί ακούσωμεν...". Φέτος, δεν θα χρειαστεί να γκρινιάζουμε το βράδυ τού Μεγάλου Σαββάτου, αγχωμένοι για το αν επιλέξαμε να φορέσουμε τα πιο ακριβά μας, ίσως και τα πιο ακριβά από όλους τους άλλους. Ούτε θα χρειαστεί να φύγουμε δραμώντες από την εκκλησία μετά το "Χριστός ανέστη" για να φάμε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα νωρίς, διότι «έχουμε να βγούμε στα κλαμπ». Φέτος, οι νονές και οι νονοί δεν θα χρειαστεί να ψάξουν για φαντεζί λαμπάδες που θα εκπλήξουν το νεαρό βαφτιστήρι, ούτε θα χρειαστεί να πάρουμε πολλά τσουρέκια που μέχρι την τελευταία στιγμή θα μας ταλαιπωρούν για το εάν φτάσουν ή όχι. Φέτος, οι πόλεις θα είναι άδειες με όλους να είναι εκεί που τόσα χρόνια δεν ήταν, με την ατμοσφαιρική ρύπανση να υποχωρεί σημαντικά και να φαίνεται ο ουρανός πιο γαλανός. Τα χωριά θα είναι πραγματικά εκεί που από πάντα νόμιζαν ότι είναι, χωρίς έγνοιες για το εάν ο οβελίας τής οικογένειας είναι αρκετός για όλους. Φέτος, λιγότερα εγκεφαλικά και καρδιαγγειακά επεισόδια από τα λιπαρά που αυξάνουν την χολιστερίνη επικίνδυνα. Φέτος, δεν θα μας δοθεί η δυνατότητα να αναφωνήσουμε όλοι μαζί στο κάλεσμα του ιερέα ότι: «Αληθώς, επικράνθη ο Άδης...» και «Ανέστη Χριστός ζωήν χαρισάμενος». Φέτος, ερχόμαστε αντιμέτωποι άπαντες με τον αληθινό μας εαυτό. Τον εαυτό που μέχρι τώρα άλλοι κρύβαμε εσκεμμένα, συνομολογώντας με τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη ότι «αύτη έστι η τελεία των τελείων ατέλεστος τελειότης», και άλλοι κομπάζαμε στην ιδέα ότι κάτι είμαστε παραπάνω από τους άλλους. Φέτος, είναι λαμπρή ευκαιρία να διαχωρίσει η «ήρα από το σιτάρι» και να επ-αναστατήσουμε πραγματικά μέσα μας.

Αντιδράσεις πραγματικές, όχι σαν αυτές τις αντιδράσεις που γέμουν τα στόματα πολλών και διαφόρων ακόμη και γύρω από τα εκκλησιακά ζητήματα που σε μεγάλο βαθμό ταλαιπωρούν και το θεολογικό πνεύμα που είναι και πρέπει να είναι αφοσιωμένο στο πνεύμα Χριστού. Το πνεύμα Χριστού που δεν έχει ανάγκη από τυπολατρίες και φαρισαϊσμούς λαϊκών και κληρικών που ξαφνικά θυμήθηκαν να γίνουν Ορθόδοξοι, ταλαιπωρώντας το πλήρωμα της Εκκλησίας. Ως πιστός που θέλει εκούσια και αυτοβούλως να κοινωνεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία τού Χριστού, από την πρώτη στιγμή υπεστήριξα πως αποτελεί πράξη ευθύνης και αγάπης η απόφαση για το κλείσιμο των εκκλησιών. Πολλοί, εσκεμμένα μάλλον, συγχέουν το ζήτημα της Θείας Κοινωνίας με το ζήτημα του συνωστισμού (τη χαρά τού ιού δηλαδή) τού εκκλησιακού σώματος. Οι εκκλησίες κλείσανε τις πόρτες τους όχι στον πιστό, αλλά στη «χαρά» τού κορωνοϊού που είναι ο συνωστισμός, ο οποίος αυτή τη στιγμή διαλύει τη συνοχή τού εκκλησιακού σώματος. Εδώ πολλούς τους πρόλαβε ο αυθεντικός ερμηνευτής των γραφών και Πατέρας τής Εκκλησίας μας, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όταν διδάσκει: «Μπορεί ο άνθρωπος, ο οποίος από ανάγκη δεν πηγαίνει στην Εκκλησία, να κάνει τον εαυτό του Θυσιαστήριο, με το να προσεύχεται». Ο ίδιος Πατέρας αναφερόμενος στην ανάγκη τής κενωτικής αγάπης προς τον πλησίον και μάλιστα προς τον δοκιμαζόμενο, επισημαίνει τα εξής σημαντικά: «Εσύ σέβεσαι το τωρινό Θυσιαστήριο, γιατί δέχεται το Σώμα του Χριστού, αλλά συμπεριφέρεσαι περιφρονητικά σ' αυτόν που είναι ο ίδιος σώμα τού Χριστού και τον βλέπεις με αδιαφορία να χάνεται. Αυτό το θυσιαστήριο μπορείς να το δεις στημένο παντού, και σε στενούς δρόμους και σε αγορές, και μπορείς να τελείς θυσίες πάνω σ' αυτό κάθε ώρα». Ακριβώς, λοιπόν, η εκούσια άρνηση μετοχής αποδεικνύει ότι ζω για τον άλλον, διότι θέλω να προστατεύσω τον άλλον από εμένα. Υπάρχει αισθαντικότερη πράξη αγάπης απ' αυτό; Νομίζω όχι. Υπάρχει κάποια διαφορά από το να αναβάλεις μια επίσκεψή σου, επειδή νοσείς από κάποια ίωση συνηθισμένη, σε ένα σπίτι φιλικό ή συγγενικό που κατοικούν ευπαθείς ομάδες, μωρά ή ηλικιωμένοι, και δεν θες να γίνεις η αιτία που θα ταλαιπωρηθούν κι αυτοί; Νομίζω όχι. Και εάν δεν το έκανες, υπάρχει κάποια διαφορά από το να γυρνάς και να τρυπάς συνανθρώπους σου με μολυσμένη βελόνα από μεταδιδόμενο νόσημα; Νομίζω όχι.

Πράξη ευθύνης και αγάπης, επομένως, το κλείσιμο των εκκλησιών. Όποιος θέλει να μεταλάβει μπορεί και χωρίς να συνωστιστεί σε ναό. Συνήθως, αυτοί που θέλουν να πάνε στην εκκλησία "διακαώς" σε τέτοιου είδους έκτακτες συνθήκες, είναι αυτοί που έχουν χρόνια να εμφανιστούν ενώπιον τού Θεού. Πώς, άλλωστε, μπορείς να κοινωνείς με τον Θεό, όταν δεν επι-κοινωνείς με τον συν-άνθρωπο (;). Ένας Θεός ξέρει.

Ο δεύτερος πειρασμός τού Ιησού Χριστού στην έρημο ήταν ο πειρασμός τής πνευματικής επάρκειας και πνευματικής ανεξαρτησίας από τη Χάρη και την παρουσία τού Θεού. Είναι ένα είδος πειρασμού «αυτοσυνειδησίας». Ο πειραστής διάβολος παραλαμβάνει τον Ιησού, μας αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, και τον οδηγεί στον Ναό, όπου διατυπώνει μέσα σε ιερό μάλιστα χώρο τον πειρασμό του: «Εάν είσαι υιός τού Θεού, πέσε κάτω από τη στέγη του Ναού, γιατί είναι γραμμένο ότι δε θα πάθεις τίποτε, αφού ο Θεός θα δώσει εντολή για Σένα στους αγγέλους Του και θα σε σηκώσουν στα χέρια τους» (Ματθ. 4, 6).

Ο διάβολος προκαλεί τον Χριστό να κάνει κάποιο θαύμα, για να αποδείξει τη θεία Του προέλευση. Αντιλαμβάνεται κανείς τί θα σήμαινε, εάν έστω προς στιγμήν, αμφέβαλε ο Χριστός για τη φύση τού προσώπου Του και της αποστολής Του· εάν ήθελε, σύμφωνα με τον πειρασμό, να δοκιμάσει, τη σχέση Του με τον Θεό Πατέρα και να βεβαιωθεί για τον εαυτό Του και τις δυνατότητές Του;

Αν τώρα ο πειρασμός αυτός μεταφερθεί στον χώρο τού ανθρώπου και της ανθρώπινης κοινωνίας, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε γιατί ο κόσμος και ο άνθρωπος σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση ελλείψεως αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας. Πόσες φορές ο κόσμος δεν αναζητεί από την πίστη θαύματα για να πιστέψει; Ο Κύριος, όμως, δεν ενδίδει στον μεγάλο αυτό πειρασμό, γιατί θέλει η πίστη τού ανθρώπου να μην στηρίζεται σε θαυματουργικές πράξεις ή εξωτερικά τεκμήρια. Η πίστη στον Θεό, που είναι καρπός τού Αγίου Πνεύματος, είναι ουσιαστικά μια ελεύθερη και αγαπητική αποδοχή που δικαιώνεται μόνο από τους καρπούς της.

Ο Θεός δεν ξεγελιέται με «υπογραφές» γραφειοκρατικών σχέσεων. Ούτε με νηστείες που μόλις τελειώσουν θέλουν να φάνε όλη την ανθρωπότητα.

Ο ευαγγελιστής Ιωάννης λέει: «Ό Θεός αγάπη εστί και ό μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ό Θεός εν αύτώ» (Α' Ίωάν. δ' 16). Και αλλού: «εάν τις ειπεί ότι αγαπώ τον Θεόν και τον άδελφόν αυτού μισή, ψεύστης εστίν» (Α' Ίωάν. δ' 20).

Η «κοινωνία» απαιτεί τουλάχιστον δύο. Εμένα και Εσένα. Εμάς και τους άλλους. Όχι εμένα και εμένα. Και μας απαιτεί υγιείς και σωματικά και πνευματικά. Αυτό θα πει σώμα και αίμα Χριστού.

Θεέ μου, συγχώρεσέ με, αλλά εγώ που είμαι τρωτός, αδύναμος και σέβομαι τις υποδείξεις τής επιστήμης και τις απαγορεύσεις τής πολιτείας, ελπίζω να είμαι και άνθρωπος ενώπιόν σου, και φοβάμαι όχι τον άνθρωπο, αλλά αυτό που μοιάζει σαν άνθρωπος και απαιτεί από Σένα όχι το "γενηθήτω το θέλημα σου", αλλά το "θέλειν" κατ' απαίτηση δική του, χάρισέ μου την ευκαιρία τού χρόνου στην Ανάσταση να μπορώ να πω και πάλι «Χριστός ανέστη» στον μπάρμπα-Γιάννη και την κυρα-Μαρία που μαζί μεγαλώνουμε χρόνια τώρα. Κανείς δεν περισσεύει, για να έχουμε απώλειες άδικες από απερισκεψία, και "Δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου". Χωρίς να σημαίνει αυτό ότι κατακρίνω, όταν φωνάζω αυτό που σκέφτομαι.

Δεν είναι κακό κάποιος να γευτεί την πίκρα, για να καταλάβει τι σημαίνει να ζεις χωρίς Χριστό, έστω για λίγο. Ίσως συνδεθεί με τις αγωνίες βαπτισμένων Χριστιανών που δεν έχουν καν τη δυνατότητα να εκκλησιαστούν και να κοινωνήσουν, επειδή οι χώρες τους είναι αθεϊστικές παραδοσιακά. Ίσως έτσι να κατανοήσει τι σημαίνει να έχεις πραγματικούς θησαυρούς και να μην τους εκτιμάς.

Ο Χριστός δεν έχει ανάγκη από κανέναν μας. Έχει ανάγκη από όλους μας. Ο Θεός «δεν έχει ανάγκη» από υπερ-ανθρώπους, «έχει ανάγκη» από ανθρώπους. Με ανθρώπους ταπεινούς κοινωνεί. Όταν το «σώμα» νοσεί τα χέρια και τα πόδια δεν κουνιούνται. Συμμετέχουν στη νόσο κι αυτά. Βοηθούν όπου χρειαστεί, διότι του το οφείλουν. Τόσα χρόνια τα θρέφει άλλωστε.

Ας μην πειράζουμε άλλο τον Θεό, γυρίζοντας την πλάτη στον άνθρωπο που "νοσεί"! Και είναι τόσο "αρρωστημένος" ο άνθρωπος που καθημερινώς πεθαίνουν δεκαπέντε χιλιάδες παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, με τον υποσιτισμό να ευθύνεται για τους μισούς από αυτούς τους θανάτους που καθιστά τα παιδιά πιο ευάλωτα στις σοβαρές ασθένειες. 

Φέτος, "φιλί τής αγάπης" δεν έχουμε. Φέτος, μόνον αγάπη σκέτη.